طب نگر

اصولا بر اساس سن بيمار كه در چه سني از زانو درد شكايت مي كند، افراد به دو دسته تقسيم مي شوند:

زانو درد در جواني

۱- افراد جوان كه معمولا از لحاظ ورزشي و تحرك بدني فعال هستند و از درد جلوي زانو شكايت مي كنند و درد آنها بيشتر موقع نشست و برخاست ايجاد مي شود، به خصوص هنگامي كه به كوه مي روند و از كوه پاين مي آيند، و يا از پله بالا و پايين مي روند، و يا هنگام نماز خواندن در نشست و برخاست از درد زانوشكايت مي كنند. زانو درد در جواني هم اتفاق ميوفتد و مختص افراد مسن نيست.

۲- دسته دوم هم افرادي هستند كه در سنين كهنسالي هستند و بيشتر تخريب غضروف مفصل زانو در اين افراد است كه موجب درد مي شود كه منجر به آرتروز مي گردد. خودتان را با فعاليت زياد خسته نكنيد، بلكه در اولين فرصت به استراحت بپردازيد. گوش به زنگ باشيد، زيرا بيشتر صدمات بدني زماني اتفاق مي افتد كه انسان خسته است.

علت زانو درد چيست؟

بايد گفت كه علت اصلي بروز اين بيماري به روشني معلوم نيست گاهي بعد از وارد آمدن ضربه‌اي به زانو يا راه رفتن در فواصل طولاني خصوصا در سر پاييني‌ها مثل پايين آمدن از كوه يا در ورزش‌هايي كه فشار زيادي به زانو وارد ميكند مثل فوتبال، بسكتبال، اسكي و ... ظاهر مي‌شود.

در پيدايش اين بيماري تغييرات بيوشيميايي غضروف مفصل از جمله علل شناخته شده است كه در نتيجه آن غضروف مفصل شفافيت خود را از دست مي‌دهد و به رنگ زرد تيره در مي‌آيد در اين حالت استخوان‌ها با يكديگر در هنگام حركت تماس مستقيم دارند و در اثر اصطكاك استخوان‌ها، سطح مفصلي، ريشه ريشه و ناهموار ميشود و غضروف كشكك در بعضي نقاط به كلي از بين ميرود و استخوان زير آن نمايان ميشود.

در اين حالت به علت تماس مستقيم استخوان‌ها درد زيادي در ناحيه زانو احساس مي‌شود. علت‌هاي پزشكي ديگري از جمله كيست بيكر، آرتريت روماتوئيد يا استئو آرتريت (آرتروز) و. نيز موجب زانو درد مي‌شود.


زمانيكه مجبوريد كاري را سرپا انجام دهيد و يا مجبوريد براي مدت طولاني يكجا بايستيد مثل ايستادن در صف، در آشپزخانه و يا در هنگام اطو كردن و ... پاي خود را روي يك چهار پايه كوتاه قرار دهيد و پس از چند دقيقه پاي خود را عوض كنيد اين كار براي كمر شما نيز مفيد است.

درد زانو چگونه درمان مي‌شود؟

روش هاي موجود براي درمان زانو درد به اندازه علت‌هاي آن متنوع هستند.

داروها

براي تسكين و درمان درد زانو ، و همچنين گاهي براي درمان يك بيماري زمينه‌اي، دارو تجويز مي‌شود.

جراحي

جراحي‌هاي زانو از جراحي آرتروسكوپيك زانو تا تعويض كامل زانو را در برمي‌گيرند.

- جراحي آرتروسكوپيك زانو يك عمل جراحي بسيار معمولي است كه به پزشك اجازه مي‌دهد تا از طريق چند سوراخ كوچك و يك دوربين فيبراپتيك، درون زانو را ببيند. با اين روش، جراح مي‌تواند بسياري از آسيب‌ديدگي‌ها را ترميم كرده و تكه‌هاي كوچك استخوان يا غضروف آزاد شده را خارج كند. اين يك عمل سرپايي معمولي است.

پزشك، قبل از آرتروسكوپي زانو بيمار را به يكي از طرق زير بي‌حس (يا بيهوش) كند:

- بي‌حسي موضعي (تنها زانو بي‌حسي مي‌شود(

- بي‌حسي منطقه‌اي (از كمر به پايين بي‌حس مي‌شود(

- بيهوشي عمومي (بيمار كاملاً به خواب مي‌رود)

ابتدا، جراح چند برش كوچك در زانو ايجاد مي‌كند. سپس، به درون برش‌ها، آب نمك استريل، يا سالين، پمپاژ مي‌شود تا فضاي درون زانو بيشتر شود. با اين كار، جراح راحت‌تر مي‌تواند درون مفصل را ببيند. جراح آرتروسكوپ را از طريق يكي از برش‌ها وارد زانو كرده و با استفاده از دوربين متصل به آن درون زانو را مي‌بيند. جراح مي‌تواند با كمك مانيتور موجود در اتاق عمل، تصاوير گرفته شده توسط دوربين را ببيند.

هنگامي كه مشكل زانو مشخص شد، جراح وسايل كوچكي را از طريق برش‌ها وارد زانو كرده و مشكل را اصلاح مي‌كند. بعد از جراحي، جراح سالين را از درون زانو تخليه كرده و برش‌ها را با بخيه مي‌بندد.

- تعويض جزئي زانو: جراح قسمت‌هاي تخريب شده زانو را با قطعات پلاستيكي يا فلزي عوض مي‌كند. از آنجا كه در اين نوع عمل، تنها بخشي از زانو عوض مي‌شود، دوره بهبودي از آن در مقايسه با عمل تعويض كامل زانو كوتاه‌تر است.

استفاده از تكنيك‌هاي مدرن جراحي به پزشكان امكان مي‌دهد تا بسياري از سندرم‌هاي درد زانو را درمان كرده و به بيماران كمك كنند تا به فعاليت‌هاي عاديشان برگردند.

فيزيوتراپي

گاهي اوقات تقويت عضلات اطراف زانو و درمان زانو درد با ورزش ، باعث افزايش پايداري اين مفصل و توليد بهترين حركت مكانيكي توسط آن مي‌شود، كه اين امر، به پيشگيري از آسيب‌ديدگي‌ يا بدتر شدن آن كمك مي‌كند.

تمرينات عملكردي و قدرتي براي افزايش قدرت، استقامت و بهبود عملكرد عضلات ران (چهارسر و همسترينگ) طراحي شده‌اند. تقويت اين عضلات، در نهايت باعث پشتيباني بيشتر از زانو و كاهش فشار بر مفصل آن و درمان زانو درد مي‌شود.

تحريك الكتريكي زانو، كه باعث تقويت بيشتر عضلات پا مي‌شود، مي‌تواند به كاهش و  درمان درد مفاصل زانو نيز كمك كند. در اينجا، براي تحريك و افزايش قدرت عضلات چهارسر ران، كه عضلات اصلي پشتيباني كننده زانو هستند، پالس‌هاي الكتريكي توليد شده توسط يك دستگاه از طريق الكترودهايي به پا انتقال داده مي‌شوند. براي كاهش درد زانو نيز، الكترودها روي پوست قرار داده مي‌شوند تا به آرامي اعصاب اطراف زانو را تحريك كنند.

تزريق

كورتيكواستروئيدها و مواد روان كننده، دو نوع ماده‌اي هستند كه بيش از همه به زانو تزريق مي‌شوند. تزريق كورتيكواستروئيدها به ورم مفصل زانو و ساير التهاب‌هاي آن كمك مي‌كند. معمولاً تزريق اين مواد مي‌بايست هر چند ماه يك بار تكرار شود. مواد روان كننده، كه مشابه مايع موجود در زانو هستند، نيز به بهبود حركت و درد كمك مي‌كنند.

ساير درمان‌ها

طب سوزني: مشخص شده كه اين روش مي‌تواند تا حدودي درد زانو را، خصوصاً در بيماران مبتلا به پوكي استخوان، تسكين دهد.

مكمل‌هاي گلوكوزامين و كندرويتين: تحقيقات در مورد اين مواد نتايج متفاوتي را نشان داده است.

بهترين حالت براي استراحت زانو زاويه ۹۰ درجه است بنابراين بهتر است هنگام نشستن بر روي مبل بنشينيد تا بر روي زمين نشسته و پا‌هاي خود را دراز كنيد. نشستن دو زانو و چهارزانو نه تنها باعث استراحت زانو نمي‌شود بلكه براي زانو مضر هم هست.

حتي المقدور از توالت فرنگي استفاده كنيد، زيرا خم شدن كامل زانو بسيار زيان آور است.

قوي كردن عضلات همسترينگ، چهارسر ران و دو قولو كه مفصل زانو را در بر دارد نيز از زانو درد جلوگيري مي‌كند.